Als een huisdier iets eet of drinkt wat niet voor hem bestemd is, is het mogelijk dat het dier daardoor een vergiftiging oploopt. Veel stoffen die wij in huis hebben, zijn ongezond voor dieren. Huishoudproducten, planten, medicijnen en andere stoffen zijn al gauw verdacht, maar ook etenswaren die voor de mens geen enkel kwaad kunnen, zijn voor dieren soms gevaarlijk.
Hoe te handelen bij vergiftiging
Heeft uw dier iets verkeerds gegeten, neem dan onmiddellijk contact op met de dierenarts. Deze kan u vertellen of dit al dan niet een probleem veroorzaakt en of u direct naar de praktijk moet komen. Houd indien van toepassing de verpakking van de stof waaraan het dier is blootgesteld of het kaartje van de desbetreffende plant bij de hand zodat u de dierenarts precies kunt vertellen om welke stoffen het gaat.
Gebruikt NOOIT zout om uw dier te laten braken! Hij kan daardoor een zoutvergiftiging krijgen en daar zelfs aan overlijden. De dierenarts kan uw dier, indien nodig, een injectie geven waardoor hij gaat braken.
Giftige voedingsmiddelen
Een aantal voedingsmiddelen die mensen zonder problemen kunnen nuttigen, is voor onze huisdieren giftig.
Chocolade
Chocolade vormt een gevaar voor uw huisdier. In chocolade zit namelijk theobromine. Deze stof is voor de mens niet giftig maar wel voor dieren als honden, katten, papegaaien en fretten. Theobromine vergiftiging komt het vaakst voor bij honden doordat zij het gemakkelijkst bij voedsel op tafel kunnen.
De gevoeligheid voor theobromine verschilt per hond. Hoeveelheden die bij de ene hond tot ernstige ziekteverschijnselen leiden, geven bij de andere hond nauwelijks symptomen. Verder verschilt de hoeveelheid theobromine per type chocolade: pure chocolade bevat meer dan melkchocolade, terwijl in witte chocolade nauwelijks theobromine aanwezig is. Overigens is er naast chocolade nog een andere bron van een mogelijke cacaovergiftiging: cacaodoppen die in tuinen gebruikt worden bevatten ook theobromine en kunnen vooral voor honden aantrekkelijk zijn om op te eten!
Als een dier een gevaarlijke hoeveelheid theobromine heeft binnengekregen treden de eerste symptomen na ongeveer 1-4 uur, soms na 6-24 uur op. Na het opeten van verpakte chocolade kan het optreden van symptomen een aantal dagen vertraagd zijn. In eerste instantie bestaan de symptomen uit braken, pijnlijke buik, diarree, mogelijk samen met onrust, hyperactiviteit, versnelde ademhaling en hartslag, veel drinken en veel plassen. In ernstige gevallen kunnen spiertrillingen en -stijfheid, dronkemansgang, koorts, epileptische aanvallen, hartritmestoornissen en coma optreden. Het dier kan overlijden als gevolg van hartritmestoornissen of ademhalingsproblemen.
Tegen theobromine bestaat geen tegengif. De behandeling bestaat uit het bestrijden van de symptomen. Verschijnselen kunnen zonder behandeling zo'n drie tot vier dagen aanhouden omdat het lang duurt voor de giftige stoffen zijn afgebroken. Raadpleeg altijd de dierenarts als u denkt dat uw huisdier chocolade heeft gegeten!
Druiven en rozijnen
Vergiftiging door druiven of rozijnen worden vooral waargenomen bij honden, maar ook katten en fretten lijken gevoelig. Waarom druiven en rozijnen giftig zijn voor dieren is onbekend. Let op, ook voedingsmiddelen waarin druiven of rozijnen verwerkt zijn, zoals krentenbrood en rozijnencakes, kunnen problemen veroorzaken!
Braken en diarree zijn de eerste tekenen van vergiftging met druiven of rozijnen en dit treedt meestal op in de eerste 6-24 uur na inname. Andere verschijnselen zijn sloomheid, niet eten, buikpijn, zwakte, uitdroging, veel drinken en rillen. Binnen 24-72 uur na inname kan acuut nierfalen ontstaan, met een daling van de urineproductie tot gevolg. Wanneer er geen urine meer wordt geproduceerd, zijn de vooruitzichten slecht en wordt meestal gekozen voor euthanasie. Omdat de gevoeligheid voor druiven en rozijnen sterk tussen honden lijkt te variëren, is het advies om altijd direct de dierenarts te raadplegen als u vermoedt dat uw hond druiven of rozijnen heeft gegeten.
Avocado
Bij honden en katten worden na het eten van avocado voornamelijk maagdarmklachten gezien, zoals braken en buikpijn. Daarnaast kan het opeten van de grote pit verstopping van het maagdarmkanaal veroorzaken. Het hoge vetgehalte in het vruchtvlees kan aanleiding geven tot ontsteking van de alvleesklier.
Voor veel andere dieren is avocado veel giftiger. Vissen, konijnen en knaagdieren zoals muizen, cavia's en ratten zijn gevoelig voor avocado. Vogels zijn zelfs erg gevoelig voor avocado. Blootstelling aan avocado kan bij vogels binnen 24-48 uur overlijden tot gevolg hebben. De eerste symptomen zijn sloomheid, niet op de stok kunnen blijven zitten, een slordig verenkleed, stoppen met eten en benauwdheid (ademen met open snavel). Raadpleeg de dierenarts als u vermoedt dat uw dier avocado heeft gegeten.
Allium soorten, zoals uien, knoflook, bieslook en prei
Allium soorten (ui-achtigen) kunnen bij dieren zowel vers, maar ook gedroogd, puur of verwerkt in gerechten of voedingsproducten vergiftigingsverschijnselen veroorzaken. Met name honden en katten zijn erg gevoelig.
Allium soorten bevatten stoffen die omgezet worden in zogenaamde oxidanten. Deze oxidanten kunnen de rode bloedcellen beschadigen. Als de rode bloedcellen eenmaal beschadigd zijn, ontwikkelt het dier bloedarmoede en neemt het zuurstoftransporterend vermogen van het bloed af.
Vergiftigingsverschijnselen kunnen ontstaan na een eenmalige portie uien, maar ook na herhaald eten van kleinere beetjes. Symptomen van een Allium vergiftiging kunnen al binnen 24 uur na eten optreden, maar zijn meestal pas zichtbaar na enkele dagen. Dieren beginnen vaak met braken, krijgen diarree en een verminderde eetlust. De gevolgen van beschadigde rode bloedcellen ontstaan meestal pas na enkele dagen en bestaan uit sloomheid, minder uithoudingsvermogen, bleke tot bleekgele slijmvliezen, rode tot roodbruine urine, een hoge hartfrequentie en een hoge ademhalingsfrequentie zowel in rust al bij inspanning. De uitademingslucht kan naar ui ruiken.
Voor Allium vergiftigingen bestaat geen specifieke behandeling: in sommige gevallen is een bloedtransfusie nodig. Raadpleeg altijd de dierenarts.
Macadamianoten
Macadamianoten worden gegeten als snack en zitten soms in koekjes en snoep. Er bestaan ook in chocolade gedoopte macadamianoten, waardoor er ook een chocolade vergiftging kan optreden Bij honden worden na het eten van macadamianoten (zowel vers als gebrand) meestal binnen 12 uur symptomen gezien. De symptomen zijn zwakte van vooral de achterpoten, sloomheid, braken, een dronkemansgang en een hoge lichaamstemperatuur. De precieze oorzaak van het ontstaan van deze vergiftigingsverschijnselen is onbekend. In de meeste gevallen verdwijnen de verschijnselen vanzelf binnen 24-48 uur en is er sprake van een volledig herstel. Bij (het vermoeden van) een vergiftiging is het verstandig direct de dierenarts te bellen.
Xylitol
Xylitol wordt onder andere gebruikt als kunstmatige zoetstof in snoep, kauwgom, tandpasta en sommige producten voor diabetici. Bij honden heeft xylitol een andere werking dan bij de mens. Het zorgt ervoor dat er veel insuline in de bloedbaan wordt vrijgegeven, waardoor de hoeveelheid suiker in het bloed flink daalt. Al vanaf een half uur na inname kan dit symptomen veroorzaken als braken, zwakte en slapheid, toevallen, leverfalen en coma, waarna de hond kan overlijden. Als u de inname direct opmerkt, kunt u de hond alvast kleine hoeveelheden laten eten om zo te proberen symptomen te voorkomen. Bel altijd de dierenarts als u denkt dat uw hond xylitol binnen heeft gekregen.
Medicijnen en bestrijdingsmiddelen
Voor mensen bedoelde medicijnen kunnen voor dieren erg gevaarlijk zijn. Het is daarom van groot belang om nooit zomaar uw eigen medicijnen of pijnstillers aan uw dier te geven! Zorg ervoor dat medicijnen veilig opgeborgen zijn zodat uw huisdier er niet bij kan.
Paracetamol
Paracetamol is voor de hond, maar vooral voor katten erg giftig. Voor katten geldt dat eigenlijk bij elke hoeveelheid vergiftigingsverschijnselen optreden. Bij katten zwellen de kop en poten op, de slijmvliezen worden donker en de kat raakt benauwd. Deze symptomen treden al snel na inname op. Bij honden ziet men braken, diarree en sufheid en kan leverfalen optreden, meestal na een dag of twee. Bel onmiddellijk uw dierenarts als uw hond of kat paracetamol heeft binnen gekregen. Het is hierbij belangrijk te weten hoeveel het dier heeft opgegeten en wat het gewicht van het dier is. Alleen bij snelle behandeling is er kans op herstel. Er bestaat een tegengif dat gebruikt kan worden bij paracetamolvergiftiging, namelijk acetylcysteïne.
Ibuprofen, aspirine en andere NSAID's
Niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen (NSAID's) zijn pijnstillers met een ontstekingsremmende werking die vrij te koop zijn. Veel van deze medicaties zijn geschikt voor de mens, maar zijn gevaarlijk voor hond en kat. Voorbeelden zijn: ibuprofen, diclofenac, flurbiprofen, aspirine en naproxen. Er zijn om deze reden speciale NSAID's voor de hond en de kat ontwikkeld die door de dierenarts voorgeschreven worden.
Ibuprofen en andere NSAID's kunnen onder andere schade aan het maag-darmkanaal veroorzaken en nier- en leverproblemen geven. Bel onmiddellijk de dierenarts als uw hond of kat ibuprofen of een andere NSAID heeft opgegeten. Het is hierbij belangrijk om aan te geven hoeveel het dier heeft opgegeten en hoe zwaar het dier weegt. Door snel te handelen kan geprobeerd worden de opname van de werkzame stoffen door het lichaam te verminderen. Als er al vergiftigingssymptomen zijn, zal daar ook voor behandeld moeten worden. De mate van herstel is onder andere afhankelijk van de ernst van de verschijnselen. Volledig herstel is niet altijd mogelijk.
Ivermectine
Ivermectine wordt onder andere gebruikt als ontwormingsmiddel bij landbouwhuisdieren en paarden. Bij katten wordt dit middel soms ingezet voor de bestrijding van oorschurft. Een aantal hondenrassen zoals de Schotse Collie, Bearded Collie, Border Collie, Shelty, Bobtail, Australian Shepherd, Australian Cattledog, langharige windhondenrassen, de Witte Herder en de Duitse Herder zijn erg gevoelig voor ivermectine. Zij missen een enzym waardoor deze stof in de hersenen kan ophopen. Ook zijn jonge dieren extra gevoelig.
Ivermectine is niet geregistreerd als geneesmiddel voor honden, maar een hond kan deze stof binnenkrijgen door het eten van mest van paarden die net behandeld zijn met ivermectine, of door bijvoorbeeld het oplikken van gemorst ontwormingsmiddel of het aflikken van een tube. De symptomen bestaan onder andere uit speekselen, braken, desoriëntatie, zwakte, schrikkerigheid, blindheid, grote pupillen of coma. Dit kan al binnen 6 uur optreden. Behandeling door de dierenarts is noodzakelijk.
Permethrin
Permethrin wordt gebruikt als bestrijdingsmiddel tegen insecten zoals vliegen en vlooien. Het zit in verschillende anti-vlooienmiddelen. De gevoeligheid voor deze stof verschilt sterk tussen diersoorten. Katten bijvoorbeeld zijn heel erg gevoelig voor deze stof. Gebruikt daarom NOOIT permethrin bevattende middelen bij een kat! Vergiftigingsverschijnselen zijn onrust, speekselen, braken, trillen, toevallen en uw dier kan hieraan overlijden. Neem zo snel mogelijk contact op met de dierenarts als u vermoedt, dat u per ongeluk een te hoge dosering heeft gebruikt of als u een spot-on voor de hond bij uw kat hebt gebruikt. Was het dier bovendien zo snel mogelijk met lauwwarm water en zeep, bijvoorbeeld afwasmiddel, om verdere opname te voorkomen.
Muizen- en rattengif
In bepaalde soorten gif tegen muizen en ratten zijn zogenaamde coumarinederivaten verwerkt. Deze zijn erg giftig doordat ze de stolling van bloed tegengaan en daardoor inwendige bloedingen veroorzaken. Bovendien werken ze lang. Vergiftigingen worden vooral bij honden gezien. Uiteraard is deze stof ook voor andere knaagdieren dodelijk. De dosering waarbij symptomen optreden, verschilt per gebruikt middel. Neem daarom altijd contact op met de dierenarts, houd daarbij de verpakking bij de hand, en/of neem het mee naar de praktijk. Indien nodig kan het tegengif vitamine K1 worden gegeven. Deze behandeling kan gedurende een langere tijd nodig zijn (soms meerdere dagen/weken).
Er is ook muizen- en rattengif op de markt met als werkzame stof alfa-chloralose. Dit is een verdovingsmiddel. Het zorgt ervoor dat het knaagdier lange tijd zwaar verdoofd wordt waardoor het vaak overlijdt aan onderkoeling. Honden kunnen het gif opeten, katten en soms ook honden kunnen versufte of dode muizen opeten en zo het gif binnenkrijgen. Verschijnselen zijn duizeligheid en coördinatiestoornissen, trillingen en epileptische aanvallen die uitgelokt of versterkt kunnen worden door aanraking of geluid, bewusteloosheid met daarbij krampen of epileptische aanvallen, onderkoeling en bij hogere dosering coma en ademhalingsproblemen. Verschijnselen treden meestal op tussen 30-60 minuten na inname, soms wat sneller of langzamer. Katten zijn extra gevoelig omdat ze alfa-chloralose minder snel afbreken. Vergiftigingsverschijnselen kunnen al optreden bij lage doseringen. Er is geen tegengif; de behandeling bestaat kort na inname uit het remmen van de opname in het lichaam en verder uit het bestrijden van de symptomen.
Slakkengif
In slakkengif zit meestal metaldehyde. Dit is erg giftig voor huisdieren zoals honden en katten. Verschijnselen bestaan uit speekselen, onrust, braken, ongecoördineerd bewegen, trillen, toevallen en een sterk verhoogde temperatuur. Neem onmiddellijk contact op met de dierenarts als u denkt dat uw dier slakkengif binnen heeft gekregen. Alleen bij snel behandelen kan het dier weer herstellen.
Overige gifstoffen
Teflon (anti-aanbaklaag)
Koekenpannen, gourmetstellen, toastapparaten en tafelgrills zijn meestal voorzien van een anti-aanbaklaag (teflon). Deze teflonlaag bevat echter polytetrafluorethyleen, een stof die bij vogels ernstige acute benauwdheid kan veroorzaken als de anti-aanbaklaag oververhit raakt. De vogel kan zelfs acuut sterven. Gebruik deze apparaten dus niet in het bijzijn van uw vogel; zet de vogel even in een andere ruimte als u apparatuur met een anti-aanbaklaag gebruikt en laat de ruimte daarna doorluchten. Als uw vogel onverhoopt toch teflondampen inademt en benauwd wordt, ga dan onmiddellijk naar de dierenarts: de vogel moet zo snel mogelijk extra zuurstof toegediend krijgen.
Antivries en koelvloeistof (ethyleenglycol)
Alle dieren zijn gevoelig voor ethyleenglycol vergiftiging, maar honden (en soms katten) zijn het vaakst slachtoffer. Antivries heeft voor honden onweerstaanbare zoete geur en smaak. Katten kunnen antivries binnenkrijgen wanneer ze door gemorst antivries heenlopen en vervolgens de poten gaan schoonlikken. Symptomen na inname van ethyleenglycol lijken in eerste instantie op een alcoholvergiftiging (dronkenmanschap). Verschijnselen, zoals braken, veel drinken, veel plassen, sloom en dronkemansgang, treden snel na inname op. Na deze snelle 'dronken' fase volgt een fase waarin de nieren ernstig worden aangetast. Dit kan leiden tot levensbedreigend nierfalen. Omdat er bij een ethyleenglycolvergiftiging geen tijd te verliezen is, moet u direct contact opnemen met de dierenarts.
Zout en zout water
Het drinken van veel zout water kan tot een zoutvergiftiging leiden. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen bij honden die veel zeewater drinken. Symptomen ontstaan vaak snel na inname (30-60 minuten) en bestaan uit braken, diarree, een 'dronken' gang, koorts, gevolgd door toevallen en coma. Deze vergiftiging is lastig te behandelen, neem daarom direct contact op met de dierenarts. Voorkom dat uw hond veel zeewater drinkt door zelf drinkwater mee te nemen en hem daarvan te laten drinken als u naar het strand gaat.
Soms wordt bij vergiftigingen aangeraden een hond te laten braken door hem zout te geven. Doe dit nooit! Ook dan kan een zoutvergiftiging ontstaan waaraan het dier kan komen te overlijden!
Blauwalg (cyanobacteriën)
In de zomer wordt in zowel zoet als zout water soms blauwalgen gezien. De meeste blauwalgen vormen een dikke blauw-groene laag op en in het water. Er zijn echter ook blauwalgen die roodbruin van kleur zijn. Blauwalgen produceren giftige stoffen die het zenuwstelsel of de lever kunnen aantasten. Allerlei dieren kunnen hierdoor vergiftigd worden; honden en katten maar ook vogels, vissen en vee. Door te drinken van dit water of erin te zwemmen kunnen gifstoffen die de lever aantasten verschijnselen veroorzaken als braken, diarree, zwakte, shock, geelzucht en overlijden. Gifstoffen die het zenuwstelsel aantasten veroorzaken spiertrillingen, sloomheid, toevallen, moeilijk ademen, blauw kleurende slijmvliezen en overlijden. Laat uw huisdier niet zwemmen in, of drinken uit, water dat verontreinigd is met blauwalgen.
Giftige planten
Onder zowel buitenplanten als kamerplanten zijn soorten die giftig kunnen zijn voor uw huisdier. Een aantal voorbeelden van planten die giftig zijn, of de naam hebben giftig te zijn, wordt hier genoemd. Houd planten zoveel mogelijk buiten het bereik van uw huisdieren. Heeft uw dier van een plant gegeten en weet u niet of deze giftig is, neem dan altijd contact op met de dierenarts. Indien het lastig blijkt een plantensoort te achterhalen, kan ook het lokale tuincentrum informatie geven over de soort plant (maar niet over de giftigheid voor uw dier).
Kerstplanten: Kerstster, hulst, maretak en kerstroos
De kerstster werd in het verleden bestempeld als erg giftig, maar in praktijk valt dat mee. Dieren krijgen meestal enkel maagdarmklachten (braken, niet willen eten, sloom) die vanzelf over gaan. Heeft uw dier van de kerstster gegeten dan kan het wel verstandig zijn de dierenarts te raadplegen: som kan medicatie verlichting bieden.
Hulst bevat stoffen die maagdarmklachten kunnen geven. Dieren moeten voor de ontwikkeling van serieuze verschijnselen een grote hoeveelheid van de plant opeten. Vergiftigingsverschijnselen zijn speekselen, braken, niet eten en diarree. Daarnaast kan het dier met de kop schudden en smakken. Om irritatie van de slijmvliezen in de bek te beperken, kunt u de bek spoelen met water. Over het algemeen gaan de verschijnselen binnen een dag vanzelf over. Bij klachten en/of inname van grote hoeveelheden is het verstandig om de dierenarts te raadplegen.
Maretak kan bij kleine hoeveelheden braken en diarree veroorzaken. Grotere innames kunnen gepaard gaan met ernstigere symptomen al: grote pupillen, snel zwaar ademen, shock. In sommige gevallen kan dit leiden tot het overlijden van het dier. Houd dit kerstplantje dus liever buiten de deur als u huisdieren heeft.
De kerstroos bevat natuurlijke hartglycosiden die het hart krachtiger laten kloppen. Inname kan in eerste instantie darmklachten geven zoals braken en diarree, maar bij inname van grote hoeveelheden kunnen ook hersenverschijnselen zoals sufheid, verlamming en hartritmestoornissen optreden.
Lelies
Lelies zijn voor katten erg giftig. Een enkel blaadje kan soms al nierfalen veroorzaken. Symptomen zijn braken, speekselen, niet eten, sloomheid, veel plassen en uiteindelijk het uitvallen van de nierfunctie. Denkt u dat uw kat van een lelie heeft gegeten, neem dan altijd contact op met uw dierenarts.
Bollen
Giftige bolbloemen die vaak in huis worden gehaald zijn narcis, krokus, Amaryllis en tulp. Van deze bolgewassen zijn zowel de plant als vooral ook de bol giftig. Zorg er voor dat honden en katten de bollen niet kunnen opgraven en houd de dieren uit de buurt als u gaat planten. Ook de hyacint en het sneeuwklokje zijn giftig, maar in wat mindere mate.
Heeft u vragen? Bel ons gerust of loop even binnen.